Wat hebben we gedaan?

We evalueren de aanpak van de bestrijding van armoede zoals beschreven in de beleidsnotitie armoede en schulden voor de periode 2019-2022. Ook laten we een minima-effectrapportage door het NIBUD uitvoeren, waarbij de financiële gevolgen van het synchroniseren van de inkomensgrens voor inwoners inzichtelijk wordt. Tevens zullen we het NIBUD vragen om inzichtelijk te maken voor welke huishoudtypen er mogelijk sprake is van een armoedeval. Daarnaast kijken we naar wat het verhogen van de inkomensgrens voor de inwoner aan welzijn en preventie oplevert. De uitkomsten van het NIBUD-onderzoek en van de beleidsevaluatie bespreken we met het armoedeplatform. De uitkomsten verwerken we in een nieuwe Beleidsnota armoede en schulden. Samenwerking met het armoedeplatform bestendigen en versterken we.

Stand van zaken

We hebben in 2024 een minima-effectrapportage door het NIBUD laten uitvoeren. Hieruit wordt geconcludeerd dat de gemeente Zevenaar een goed beleid heeft en veel ondersteuning biedt voor gezinnen met kinderen. Die ondersteuning is noodzakelijk voor deze gezinnen om de begroting maandelijks rond te krijgen, met name voor paren met oudere kinderen. Huishoudens zonder kinderen onder de AOW leeftijd hebben de minste vrije bestedingsruimte. Zo heeft het alleenstaande zorghuishouden onder de AOW leeftijd bij de laagste twee inkomensniveaus zelfs een tekort. Dat maakt dit huishouden zeer kwetsbaar. De alleenstaande zonder zorgkosten heeft net iets meer ruimte namelijk € 46 op bijstandsniveau. Ook hier geldt dat als deze huishoudens met hogere kosten te maken krijgen dan waar in het onderzoek rekening mee is gehouden (bijvoorbeeld een combinatie van een hogere huur en een onzuinige woning), het positieve saldo kan omslaan in een tekort.
Paren zonder kinderen hebben weer minder bestedingsruimte dan deze alleenstaande zonder zorgkosten, namelijk maandelijks € 19 op bijstandsniveau. Ook zij zitten in een kwetsbare positie met weinig ruimte om onvoorziene uitgaven (of een persoonlijk onvermijdbare uitgaven zoals een zorgvraag) op te vangen.

Geadviseerd wordt om de inkomenspositie van alleenstaanden en paren zonder kinderen in de gaten te houden.

Eind 2024 hebben we samen met al onze ketenpartners een symposium georganiseerd waarbij we hebben ingezet op onderlinge verbinding. Hiermee hebben we een bijdrage geleverd aan het bestendigen en versterken van de samenwerking met elkaar. Komende jaren zal er weer twee keer per jaar een armoedeplatform worden georganiseerd waar we de verbinding en de samenwerking willen bestendigen om zo de doelstellingen genoemd in het Beleidsplan Armoede & Schulden 2025-2028 waar te maken.

De ambitie is om dezelfde inkomensgrens te gebruiken voor alle regelingen. Zo is het voor inwoners eenvoudiger te bepalen wanneer zij op welke hulp kunnen rekenen. De inkomensgrenzen voor de minimaregelingen zijn, op de individuele inkomenstoeslag (110%) en de collectieve zorgverzekering (140%, derde pakket) na, allemaal gesteld op 120%. We onderzoeken verdere synchronisatie van de inkomensgrenzen.

Stand van zaken

De inkomensgrenzen voor de minimaregelingen zijn inmiddels, op de individuele inkomenstoeslag na (110%),  allemaal gesteld op 120%. We zijn op dit moment bezig met het aanpassen van de beleidsregels bijzondere bijstand en minimaregelingen en onderzoeken daarbij nog de mogelijkheid van synchronisatie van de inkomensgrens die geldt voor het in aanmerking komen van de individuele inkomenstoeslag.

Voorstel raad

Oorspronkelijk dachten wij in 2024 klaar te zijn. Wij stellen voor om jaar gereed aan te passen in 2025.

We willen nog meer inzetten op het in een vroeg stadium helpen van inwoners die financiële problemen ondervinden. Hiervoor richten wij ons op het doorontwikkelen en uitbreiden van de aanpak vroegsignalering schulden in de uitvoering door onze schuldhulpverleningsconsulenten. Nadere doelstellingen ten behoeve van vroegsignalering schulden werken we in de komende Beleidsnotitie armoede en schulden voor 2023 en verder uit.

Stand van zaken

We hebben in 2024 een pilot gedraaid met Certin waarin maandelijks alle inwoners waarvan we een signaal van betalingsachterstand ontvangen was gebeld zijn. Ook is meer aangesloten bij signaalpartner Baston Wonen waar de vroegsignaleerders aangesloten zijn bij de gesprekken die gevoerd werden inzake huurachterstanden.

Voorstel raad

Voorstel raad is om punt 6.1.3. als afgedaan aan te merken. De doorontwikkeling is genoemd in het beleidsplan Armoede & Schulden 2025-2028.

De toegang tot het sociaal domein moet zowel fysiek, telefonisch als elektronisch te benaderen zijn. De inwoner met een ondersteuningsvraag kan rekenen op goede informatie en advies, kortdurende ondersteuning, verwerking van een hulpvraag, een beschikking en/of een doorverwijzing naar een ander loket, zoals het Centrum voor Indicatiestelling Zorg (CIZ) voor ondersteuning vanuit de Wet Langdurige Zorg of zorg op basis van de Zorgverzekeringswet (ZVW).
De komende jaren zetten wij in op het bieden van een integrale intake voor inwoners met ondersteuningsvragen. Daarbij kijken wij ook naar integrale dienstverlening. Ook voor andere professionals, die contact hebben met inwoners van de gemeente Zevenaar is de toegang tot hulp en ondersteuning een herkenbare en belangrijke partner. Voor inwoners die geen ondersteuningsvraag hebben (maar wel problemen kennen) en multi-probleem casussen bieden wij een integrale aanpak van de vraagstukken.

Stand van zaken

We zijn in 2024 gestart met een intern onderzoek hoe we het Sterke Lokale Team zo goed mogelijk vorm kunnen geven. Verdere aandachtspunten waren het terugdringen van jeugdhulp met verblijf. Hierbij keken we wat het gezin nodig had om ervoor te zorgen dat de jeugdige thuis kon blijven wonen. Bij het KCC zijn enkele medewerkers getraind in het afnemen van de triage voor jeugdhulp. Dit zorgt voor een eenduidige toegang voor de inwoner, en het vangt veel vragen aan de voorkant af wat leidt tot snellere, efficiëntere afhandeling van jeugdhulpvragen.

De kwaliteit van de zorg aan onze jeugdigen monitoren we continu door middel van cliëntervaringsonderzoeken, accountgesprekken en controle op doelmatigheid, rechtmatigheid en kwaliteit. In de aanbestedingstrajecten hebben wij altijd aandacht voor de kwaliteit van de zorg. Voor wat betreft contracten met jeugdhulpaanbieders en Wmo-zorgaanbieders sluiten we aan bij de regionaal aangestuurde inkooptrajecten van de MGR sociaal domein Centraal Gelderland. Bij iedere inkoopronde sturen wij op het afsluiten van langer lopende contracten en het verminderen van het aantal aanbieders.

Stand van zaken

Aan kwaliteit- en toezicht controle is ook in 2024 continu aandacht gegeven. Kwaliteit- en doelmatigheidscontrole voert de MGR uit. Wmo- en Jeugd toezicht voert de toezichthouder rechtmatigheid uit. Inkoop en monitoring zijn steeds in ontwikkeling. Een voorbeeld van een regionaal aangestuurd inkooptraject is het anders organiseren van hoog specialistische zorg, ook wel Essentiële Functies genaamd. Dit door een bovenregionale samenwerking met de zorgaanbieders te organiseren. De bedoeling is om hiermee te voorkomen dat jongeren met een complexe hulpvraag vastlopen in het systeem, dat de vele overplaatsingen worden voorkomen en een kostenreductie wordt gerealiseerd.

Binnen het sociaal domein willen we werken vanuit vertrouwen met minder regeldruk en betere efficiëntie. We hebben de ambitie om een betere balans tussen uitgaven en daadwerkelijke zorg te realiseren en minder geld te besteden aan administratieve taken. Met eenvoudig werken willen we geld besparen, aangezien onnodige regels en processen geld kosten. Door te vertrouwen op onze professionals binnen het sociaal domein is er minder verantwoording en administratie nodig.

Stand van zaken

In 2024 zijn de werkprocessen binnen de uitvoerende teams zijn deels geactualiseerd en aangepast op efficiëntie en noodzaak. Zo is binnen team Jeugd de zogenoemde ‘verkorte route’ ingevoerd, zodat inwoners niet elke keer opnieuw hun hele verhaal hoeven te doen. Binnen team Inkomen & Ondersteuning zijn veel werkprocessen gedigitaliseerd, wat de efficiency ten goede gekomen is. Binnen team Wmo is gestart met een pilot om het hoofdproces Wmo efficiënter te maken. Dit werk wordt in 2025 gecontinueerd.

Ons doelgroepenvervoer willen we verbeteren. Dit betreft niet zozeer de huidige functie, het wagenpark of de dienstverlening van de BVO-DRAN, maar onze werkwijze en instroombeheersing. We stellen een verbeterplan op en werken in de periode 2023-2025 onder meer aan alternatieven om de instroom te beperken of om te buigen door inzet van voorliggende voorzieningen.

Stand van zaken

Het verbeterplan is in 2024 door u vastgesteld.
In 2024 zijn de organisatorische verbeteringen (werkwijze en beleid) doorgevoerd en/of in gang gezet. Daarnaast zijn de verbeteringen die de instroom in het doelgroepenvervoer moeten beheersen opgepakt. Met de evaluatie in 2025 maken we inzichtelijk of de verbeteringen zijn geslaagd en tot instroombeheersing hebben geleid.

Voorstel raad

Wij stellen voor om dit resultaat af te sluiten.

Sinds de invoering van de Jeugdwet (2015) is jeugdzorg voortdurend in ontwikkeling. Wij nemen actief deel aan relevante regionale overleggen (via de MGR sociaal domein Centraal Gelderland) en blijven op de hoogte van de ontwikkelingen en oefenen waar mogelijk invloed uit.
Wij volgen de ontwikkelingen via de VNG nauwgezet. Verder volgen wij ook de landelijke ontwikkelingen op het gebied van innovatie. Best–practices nemen we (indien mogelijk) over in Zevenaar.

Stand van zaken

De hervormingsagenda is landelijk vastgesteld en gemeenten hebben tot 2026 om de hervormingsagenda te implementeren. Zevenaar heeft, daar waar mogelijk, al acties ingezet om meer in het voorliggend en preventieve veld op te pakken. Dit ligt in lijn met de hervormingsagenda. Zevenaar is actief (bestuurlijk en ambtelijk) betrokken bij de thema's uit het regionale plan van aanpak dat voortvloeit uit de hervormingsagenda.
Een landelijke commissie heeft in 2024 onderzoek gedaan naar de opgaven van de jeugdhulp / Hervormingsagenda. Hieruit is gebleken dat het rijk de gemeenten een niet uit te voeren opdracht heeft meegegeven.

De inzet van mantelzorgers is van groot belang en van onschatbare waarde, ook om te voldoen in de groeiende zorgvraag. We onderzoeken hoe mantelzorgers een waardering gegeven kan worden, aanvullend op de bestaande mantelzorgondersteuning.

Stand van zaken

In mei 2024 heeft de raad besloten om aan Caleidoz opdrachten te verstrekken voor mantelzorgwaardering in de jaren 2024, 2025 en 2026. In juli is deze opdracht voor 2024 verstrekt. In het eerste kwartaal van 2025 wordt deze opdracht geëvalueerd en in Q2 2025 informeren wij de raad hierover door middel van een raadsinformatiebrief.

Voorstel raad

Wij stellen voor om eind 2024 dit resultaat af te sluiten.

We houden meer rekening met de menselijke maat bij de uitvoering van de Participatiewet, bijvoorbeeld door het aanpakken van hardheden en knelpunten bij de uitvoering van de Participatiewet. Daarbij hebben we tevens aandacht voor de vorm van onze handhaving.

Stand van zaken

Dit wetsvoorstel wijzigt de Participatiewet om de balans tussen bestaanszekerheid, re-integratie en handhaving te verbeteren.
Door complexiteit, strenge handhaving en beperkte ondersteuning wordt de Participatiewet soms als te hard ervaren. Om dit aan te pakken introduceert dit wetsvoorstel een pakket van ruim twintig maatregelen die uitvoeringsprofessionals meer ruimte geven om mensen goed te ondersteunen. In eerste instantie om hen aan het werk te helpen en als dat (nog) niet kan te zorgen voor een toereikend inkomen en andere vormen van participatie. Vertrouwen en de menselijke maat komen bij de uitvoering centraal te staan.

Dit wetsvoorstel is onderdeel van het bredere programma Participatiewet in balans, dat bestaat uit drie sporen:
1. Dit wetsvoorstel (maatregelen op korte termijn).
2. Fundamentele herziening van de Participatiewet.
3. Versterken van de vakkundigheid in de uitvoering.

Het voorstel is in behandeling bij de Tweede Kamer.

De effectiviteit van een aantal preventieve voorzieningen in het sociaal domein die de afgelopen jaren zijn wegbezuinigd onderzoeken en herzien we waar nodig. Het gaat hier om een heroverweging van bezuinigingen op sociaal raadsliedenwerk, volwasseneneducatie (Caleidoz) en mantelzorgondersteuning (zie ook 6.3.1).

Stand van zaken

De afgelopen jaren heeft als onderdeel van een grote taakstelling een aantal bezuinigingen plaatsgevonden op een aantal preventieve voorzieningen in het sociaal domein (onder andere op welzijn en maatschappelijke dienstverlening). Een deel van de voorgenomen bezuinigingen was opgeschort, maar is uiteindelijk bij het vaststellen van de begroting voor 2024 alsnog doorgevoerd. Hiermee is dit actiepunt gerealiseerd. Evenwel hebben de preventieve voorzieningen in het sociaal domein een substantiële functie in het kader van uitvoering geven aan de Visie en integrale nota Sociaal domein 2024-2040 die door uw raad is vastgesteld op 24 juni 2024. Bij de verdere uitwerking en concretisering van deze visie (verwacht Q2 2025) wordt verder bepaald hoe de rol van de preventieve voorzieningen dient te worden vormgegeven, inclusief financiële vertaling, in relatie tot de financiële uitdagingen van de gemeente.

Vrijwilligerswerk kan werkzoekenden helpen bij het vinden van een baan en draagt bij aan het voorkomen van eenzaamheid. We willen soepeler omgaan met de regels voor vrijwilligerswerk voor werkzoekenden. Ook met andere regels voor werkzoekenden willen we experimenteren om de kans op het vinden van een passende baan te vergroten.

In het 4e kwartaal is de RSD gestart met het experiment ‘Mijn weg naar werk’. Binnen dit experiment heeft de inwoner een nog grotere mate van regie over de vormgeving van een traject richting werk.
De RSD geeft enkele randvoorwaarden mee, maar de inwoner bepaalt zelf welke keuzes worden gemaakt ten behoeve van het vinden van werk. Het doel van experiment is om te onderzoeken welk effect het geven van meer regie aan de inwoner heeft op de toeleiding naar werk en de tevredenheid van de inwoner. Bij dit experiment wordt er vanuit gegaan dat wanneer een inwoner meer zeggenschap krijgt over zijn traject, een inwoner meer gemotiveerd is voor een traject en dat dit de terugkeer naar werk verbetert. Vanuit dit experiment moet duidelijk worden wat we kunnen doen om beter aan te sluiten bij wat inwoners nodig hebben en wat nodig is om constructieve en duurzame stappen te zetten richting werk. De raad wordt geïnformeerd over de uitkomst van dit experiment.  

Voorstel raad

Voorgesteld wordt het resultaat af te sluiten.

Regionale samenwerking in het sociaal domein moet leiden tot kwalitatief goede en efficiënte dienstverlening aan de inwoners van de 11 deelnemende gemeenten. Daarbij is het lokale beleid leidend. De MGR is van en voor de samenwerkende gemeenten.

De vervoersorganisatie is ingesteld ter gemeenschappelijke behartiging van de belangen van de deelnemers met betrekking tot het tot stand brengen, ontwikkelen en in stand houden van een kwalitatief hoogwaardig, herkenbaar, efficiënt en eenvoudig te gebruiken doelgroepenvervoer. Hierbij wordt rekening gehouden met de mogelijkheden van reizigers en hun sociale netwerk en wordt erop toegezien dat het aanvullend vervoer ook in het buitengebied en de kleine kernen voldoende gewaarborgd is en dat het vervoer een optimale aansluiting heeft op het openbaar-vervoer-netwerk.

Beleidsindicatoren

Het percentage kinderen tot 18 jaar die in een gezin leven dat van een bijstandsuitkering moet rondkomen in Zevenaar vertoont over de jaren 2020 t/m 2023 een stabiel beeld. Dit percentage bedraagt 4% en ligt onder het percentage in Gelderland (5%) en in Nederland (6%).
De cijfers over 2024 zijn nog niet bekend (website: "Waar staat je gemeente").

Het aantal werkloze jongeren in de leeftijdscategorie 16 - 22 jaar laten over de 2020 t/m 2023 een stabiel beeld zien. Het beeld in Zevenaar is overeenkomstig het landelijk beeld van 2%.
De cijfers over 2024 zijn nog niet bekend (website: "Waar staat je gemeente").

De Nederlandse arbeidsmarkt komt in 2024 en 2025 in rustiger vaarwater na een turbulente periode tijdens de coronapandemie en het snelle herstel daarna. Dat is de kern van de landelijke arbeidsmarktprognose die UWV heeft uitgebracht.
De banengroei in Zevenaar is over de periode 2020 t/m 2023 toegenomen van 644 tot 707. Dit is 84% van het landelijk aantal banen per 1.000 inwoners in de leeftijdscategorie 15 t/m 64 jaar.
De cijfers over 2024 zijn nog niet bekend (website: "Waar staat je gemeente").

Zevenaar heeft in vergelijking met Gelderland meer inwoners met maatwerkarrangementen vanuit de Wmo. Dit heeft verschillende oorzaken:
1. Zevenaar kent ten opzichte van Gelderland een meer vergrijsde populatie. Vergrijzing blijkt een voorspeller voor Wmo gebruik. Het aantal mensen in Zevenaar dat hulp vanuit de Wmo nodig heeft, is daardoor hoger.
2. In de gemeente Zevenaar is vrijwel de gehele ondersteuning vanuit de Wmo als maatwerk georganiseerd. Er zijn (grote) gemeenten in Gelderland die vormen van ondersteuning als algemene voorziening hebben georganiseerd die in Zevenaar als maatwerk worden ingezet. Hulp bij het Huishouden is hier een voorbeeld van. We zien de laatste tijd wel steeds meer gemeenten dit terugdraaien. Aangezien er binnen de Wmo veel gebruik wordt gemaakt van Hulp bij het Huishouden heeft dit wel nog een verlagend effect op het Gelders gemiddelde.  
Daarnaast zien we dat het aantal cliënten met een maatwerkarrangement Wmo nog steeds stijgt. Naast de vergrijzing in Zevenaar is de invoering van het abonnementstarief en de daaruit (nog steeds) voortvloeiende aanzuigende werking een belangrijke verklaring.

Er zijn nog geen cijfers voor 2024 beschikbaar.

Een jeugdbeschermingsmaatregel wordt door de rechter opgelegd. Heel veel invloed hebben we daar niet op als gemeente. Cijfers voor 2024 zijn nog niet beschikbaar.

Er is een afname te zien ten opzichte van het vorig jaar. Zevenaar blijft wel iets boven het Gelders en landelijk gemiddelde.

Het streven is om in de pas te lopen met het Gelders gemiddelde, dat is in 2024 gelukt. De inzet van jeugdreclassering is een maatregel die wordt opgelegd door een rechter. Daarmee is onze invloed beperkt en proberen we vooral te voorkomen dat jongeren in dergelijke trajecten terecht komen. Dat gebeurt o.a. door de inzet van jongerenwerk, Halt, Iriszorg, leerplicht, maatschappelijk werk.

Het aantal lopende re-integratievoorzieningen laat een dalende tendens zien over de jaren 2019 t/m 2022. Dit is een gevolg van de daling van het aantal personen met een bijstandsuitkering.
De cijfers over 2023 en 2024 zijn nog niet bekend (website: "Waar staat je gemeente").

Het percentage van de werkzame beroepsbevolking (beroeps- en niet-beroepsbevolking) is over de jaren 2020 t/m 2024 gestegen van 68,0 tot 71,8. Het beeld in Nederland laat een stijgingspercentage zien van 69,0 tot 73,1%.

De gemeente Zevenaar streeft naar een zo'n laag mogelijk aantal personen met een bijstandsuitkering. Het aantal personen met een bijstandsuitkering per 10.000 inwoners bevindt zich onder het landelijk en Gelders gemiddelde.
Wij zien dat het aantal personen met een bijstandsuitkering in Zevenaar afneemt. Dit wordt veroorzaakt door een verbeterde situatie op de arbeidsmarkt (krapte op de arbeidsmarkt, meer banen) en door de effecten van de door de raad gegeven bestuurlijke opdracht aan de RSD voor het tijdvak 2024 - 2026.
De nieuwe opdracht richt zich op de volgende drie focuspunten:

• Investeren in mensen met onbenut arbeidspotentieel;
• Hen duurzaam aan het werk te houden;
• Mee laten doen naar vermogen wanneer werk (nog) niet aan de orde is.